เรื่องเล่า ดร.ชา สนุก และสร้างสรรค์ 369

ประสบการณ์เกี่ยวกับการสื่อสารสู่ประชาชนเพื่อแก้ปัญหาโรคไข้หวัดนก

การสื่อสารสู่ประชาชนเพื่อแก้ปัญหาโรคไข้หวัดนก มีทั้งการสื่อสารระดับประเทศ การสื่อสารระดับจังหวัด การสื่อสารระดับอำเภอ และการสื่อสารระดับตำบลหมู่บ้าน

1.การสื่อสารระดับประเทศ

            ในยุคนั้น รัฐบาล โดยนายก ฯ ทักษิณ ชินวัตร ได้สื่อสารทางโทรทัศน์และวิทยุทุกวันเสาร์ เวลา 08.00-08.30 ในรายการนายก ฯ พบประชาชน เพื่อเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับงานตามนโยบายต่าง ๆ ให้ประชาชนทราบ ในทำนองที่ว่า รัฐบาลรายงานประชาชน

            การเกิดโรคไข้หวัดนก รัฐบาลก็ได้ใช้วิธีการดังกล่าว ทำความเข้าใจกับประชาชนทั่วประเทศ ทำให้ประชาชนได้รับทราบข้อมูลข่าวสารจากรัฐบาลไปในทิศทางเดียวกันและพร้อมกันทั่วประเทศ

            ในฐานะเป็นนายอำเภอ ผมจำเป็นต้องดูรายการนายก ฯ พบประชาชนเป็นประจำ และผมก็ติดนิสัยดูรายการนายก ฯ พบประชาชน แม้แต่ยามที่ได้เกษียณอายุราชการแล้ว ผมก็ได้ติดตามดูตลอด

            ในความเห็นของผม รายการนายก ฯพบประชาชน เป็นรายการที่ดีมีประโยชน์และเป็นช่องทางที่จะทำให้รัฐบาลสร้างความเข้าใจอันดีกับประชาชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

2.การสื่อสารระดับจังหวัด

          ปกติท่านผู้ว่าฯ ธวัช สุวุฒิกุล ท่านก็ได้ออกรายการผู้ว่า ฯ พบประชาชน เป็นประจำทุกวันเสาร์ เวลา 08.00-08.30 ทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทยจังหวัดชัยภูมิอยู่แล้ว ดังนั้นในช่วงที่เกิดปัญหาโรคไข้หวัดนก  ท่านจึงสามารถบอกเล่าให้คนชัยภูมิทราบว่า สถานการณ์ของจังหวัดชัยภูมิเป็นอย่างไร และทางจังหวัดมีแผนและมาตรการอย่างใด และต้องการขอความร่วมมือจากประชาชนอย่างไร

นอกจากการประชาสมัมพันธ์ผ่านสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย ประจังหวัดชัยภูมิแล้ว ยังมีการประชาสัมพันธ์ผ่านสถานีวิทยุอื่น ๆ อีกหลายแห่งที่ตั้งอยู่ในพื้นที่จังหวัดชัยภูมิด้วย เช่น สถานีวิทยุ อสมท. สถานีวิทยุตชด. เป็นต้น ซึ่งแต่ละสถานีก็มีดีเจหรือนักจัดรายการที่มีชื่อเสียงในท้องถิ่นหลายคน

การประชาสัมพันธฺ์ผ่านทางสถานวิทยุกระจายเสียงท้องถิ่น จะทำให้ประชาชนชาวชนบทมีโอกาสได้รับทราบข้อมูลข่าวสารของทางราชการได้อย่างทั่วถึงและเป็นไปในทิศทางเดียวกัน โดยการสร้างความ คิดบวก ให้แก่ประชาชน

3.การสื่อสารระดับอำเภอ

          ช่องทางในการสื่อสารในระดับอำเภอ มีอยู่ 2 ช่องทางหลัก คือ

          ช่องทางแรก ที่ประชุมประจำเดือนหัวหน้าส่วนราชการประจำอำเภอ และผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

            หลังจากการประชุมประจำเดือนของหัวหน้าส่วนราขการและนายอำเภอ ณ ศาลากลางจังหวัดแล้ว เป็นหน้าที่ของนายอำเภอ ที่จะต้องแจ้งข้อราชการต่าง ๆ ในที่่ประชุมประจำเดือนของหัวหน้าส่วนราชการประจำอำเภอ และผู้บริหารขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รวมทั้งปลัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

            สำหรับอำเภอเมืองชัยภูมิ มีจำนวนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของนายอำเภอ 20 แห่ง ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนตำบล 18 แห่ง และเทศบาลตำบลอีก 2 แห่ง ถือได้ว่า มีจำนวนมาก เรียกว่า ห้องประชุมของอำเภอเมืองชัยภูมิแทบไม่พอนั่ง ต้องนั่งอย่างเบียดเสียดกันทีเดียว

            ช่องทางที่สอง คือที่ประชุมประจำเดือน กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ฯลฯ 

         ช่องทางในการสื่อสารไปสู่ประชาชนของนายอำเภอ คือ ที่ประชุมกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ฯลฯ ซึ่งทุกอำเภอจะมีการประชุมกำนันผู้ใหญ่บ้านเป็นประจำทุกเดือน ระหว่างวันที่ 2-5 ของแต่ละเดือน เพื่อแจ้งข้อราชการต่าง ๆ ผ่านทางกำนันผู้ใหญ่บ้าน ตลอดจนแพทย์ประจำตำบล สารวัตรกำนัน และผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน

4.การสื่อสารระดับตำบลหมู่บ้าน

            ต่อจากนั้น ก็เป็นหน้าที่ของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน แต่ละแห่ง เรียกประชุมหัวหน้าคุ้ม และหัวหน้าครอบครัวต่าง ๆ ในตำบลหมู่บ้านของตน เพื่อแจ้งข้อมูลข่าวสารที่ได้รับจากอำเภอ นอกจากนี้ บางหมู่บ้าน อาจมีช่องทางในการแจ้งข้อมูลข่าวสารทางหอกระจายข่าวประจำหมู่บ้านด้วย

            การที่ประเทศไทยมีระบบกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน จึงให้การถ่ายทอดข้อมูลข่าวสารของทางราชการ จากรัฐบาลไปสู่ประชาชนทุกครัวเรือน เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ เพราะกำนันผู้ใหญ่บ้าน มีอำนาจหน้าที่ตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457 และฉบับแก้ไขเพิ่มเติม ในการเรียกประชุมราษฎรนั่นเอง

5.สรุป

            การสื่อสารให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน นับตั้งแต่ระดับประเทศลงไปจนถึงระดับครัวเรือน นับว่าเป็นเรื่องสำคัญยิ่งในยามเกิดภาวะวิกฤต อย่างเช่น การเกิดโรคไข้หวัดนกระบาด เมื่อปี พ.ศ.2547 เพราะถ้าหากไม่สามารถบริหารงานสื่อสารให้เป็นไปในทิศทางเดียวกันดังกล่าว ก็จะทำให้เกิดความโกลาหล เพราะมีความเข้าใจไปคนละทิศคนละทาง

            ผมเห็นว่า การสื่อสารในจังหวัดชัยภูมิในเรื่องดังกล่าว ในยุคผู้ว่า ฯ ซีอีโอ คนแรกของจังหวัดชัยภูมิ คือ ท่านผู้ว่า ฯ ธวัช สุวุฒิกุล เป็นไปในทิศทางเดียวกัน สามารถสื่อสารให้ประชาชนทั้งจังหวัดมีความเข้าใจในสถานการณ์ของการเกิดโรคไข้หวัดนก ณ เวลานั้นได้เป็นอย่างดี

            แต่ทุกวันนี้ โลกเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีไปมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ด้านสื่อทางสังคม (social medias) ต่าง ๆ  มีมากมายหลายอย่าง ยากที่รัฐจะควบคุมได้อย่างทั่วถึง ประกอบกับภายใต้รัฐธรรมนูญ ประชาชนก็มีสิทธิเสรีภาพในการแสดงออก ดังนั้น ประเทศที่มีการปกครองแบบประชาธิปไตยแม้อาจจะไม่เต็มใบ การจะควบคุมการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน จึงไม่ใช่เรื่องง่ายเหมือนอย่างในอดีต ผิดกับประเทศที่มีการปกครองระบอบสังคมนิยมคอมมิวนิสต์อย่างจีน เกาหลีเหนือ เวียดนาม และลาวที่สามารถควบคมุประชาชนได้อย่างเด็ดขาด โดยไม่มีการต่อต้านหรือขัดขืน

            ขอบคุณทุกท่านที่กรุณาสละเวลาอ่านบทความนี้ พบกันใหม่ วันพุธที่ 8 เมษายน 2563 ซึ่งจะนำเสนอเป็นตอนสุดท้ายนะครับ

ดร.ชา

วันจันทร์ที่ 6 เมษายน 2563