เรื่องเล่า ดร.ชา สนุก และสร้างสรรค์ 369

เศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์ ดีไหม นับเป็นบทความลำดับที่ 26 ของหมวด 12 เรื่องเล่า กลุ่มประเทศ

อาเซียน มีหัวข้อดังนี้ ความนำ ตำแหน่งที่ตั้งของประเทศ ข้อมูลพื้นฐานของประเทศฟิลิปปินส์ที่ควรทราบ  เศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์ในยุคปัจจุบัน  ขนาดจีดีพี และรายได้เฉลี่ยต่อหัว แนวโน้มเศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์ในอนาคต  สรุป และถาม-ตอบ สนุก กับดร.ชา 369

1.ความนำ

ตามบทความ ประวัติ ฟิลิปปินส์ หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ประเทศฟิลิปปินส์ซึ่งเพิ่งได้รับเอกราชจากสหรัฐอเมริกาเมื่อปีค.ศ.1946 เคยได้ชื่อว่า เป็นประเทศทีมีความมั่งคั่งเป็นอันดับสองของเอเชียตะวันออกรองลงมาจากญี่ปุ่น จนกระทั่งหลังทศวรรษที่ 1960 เศรษฐกิจของประเทศเริ่มถูกแทรกแซงในยุคการปกครองของประธานาธิบดี เฟอร์ดินานด์ มาร์คอส ซึ่งได้ปกครองประเทศเป็นระยะเวลายาวนานร่วม 20 ปี  (1965-1986) ด้วยอำนาจเผด็จการตามกฎอัยการศึก

สำหรับบทความนี้มุ่งจะนำเสนอเรื่องราว เศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์ ในยุคหลังจากประธานาธิบดี เฟอร์ดินานด์ มาร์คอส ได้ถูกโค่นอำนาจแล้วก้าวเข้าสูยุคปัจจุบัน ซึ่งเป็นยุคสาธารณรัฐที่ 5

2.ตำแหน่งที่ตั้งของประเทศ

          ประเทศฟิลิปปินส์ เป็นประเทศหมู่เกาะ ตั้งอยู่ในมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตก ประกอบด้วยเกาะน้อยใหญ่ จำนวน 7,641 เกาะ แบ่งออกเป็น 3 เขตใหญ่ ๆ จากเหนือจรดใต้ คือ ลูซอน วิสายัส และมินดาเนา(Luzon, Visayas, Mindanao)  มีอาณาเขตดังนี้

          ทิศตะวันตก จรดทะเลจีนใต้

            ทิศตะวันออก จรดทะเลฟิลิปปินส์

            ทิศตะวันตกเฉียงใต้ จรดทะเลซีลีเบส (Celebes Sea)

          ทิศเหนือ มีพื้นทะเลร่วมกับไต้หวัน

            ทิศตะวันออกและตะวันออกเฉียงใต้ จรดสาธารณรัฐพาเลา (Republic of Palau)

          ทิศใต้ จรดอินโดนีเซีย

            ทิศตะวันตกเฉียงใต้ จรดมาเลเซีย และบรูไน

            ทิศตะวันตก จรดเวียดนาม

            ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ จรดจีน

3.ข้อมูลเบื้องต้นของฟิลิปปินส์ ที่ควรทราบ

         3.1 ขนาดพื้นที่ของประเทศ

          ตามข้อมูลของ Worldometer ประเทศ ฟิลิปปินส์ มีขนาดพื้นที่ของประเทศจำนวน 342,353 ตร.กม. มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 64 ของโลก และมีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 4 ของอาเซียน (รองลงมาจากประเทศอินโดนีเซีย พม่า และไทย ซึ่งมีพื้นที่ 513,120 ตร.กม.)  โดยมีขนาดพื้นที่เหนือกว่าประเทศเวียดนามและมาเลเซียเล็กน้อย

          3.2 จำนวนประชากร

          ตามข้อมูลของ worldometer จำนวนประชากรของประเทศฟิลิปปินส์เมื่อปีค.ศ.2020 มีจำนวน 109,581,078 คน มากเป็นอันดับที่ 13 ของโลก และมากเป็นอันดับที่สองของอาเซียน รองลงมาจากประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งมีจำนวน 273,523,615 คน  และมากกว่าประเทศเวียดนาม ซึ่งมีจำนวน 97,338,579 คน

          3.3 ชาติพันธุ์

            คนฟิลิปปินส์มีหลายชาติพันธุ์ ได้แก่ วิสายัน (Visayan) 33.7 %, ตากาล็อก (Tagalog) 24.4 % อิโลคาโน (Ilocano) 8.4 % ไบโคลาโน (Bicolano) 6.8 % และอื่น ๆ 26.2 %

          3.4 อัตราการเกิด อายุเฉลี่ย และอัตราการอาศัยอยู่ในเมือง

            ฟิลิปปินส์มีอัตราเกิดร้อยละ  2.6  มีอายุเฉลี่ย 26 ปี และอาศัยอยู่ในเมืองร้อยละ 47

          3.5 ดัชนีการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์

            ดัชนีการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ของฟิลิปปินส์ เมื่อปี 2020 อยู่ที่ร้อยละ 0.718 นับเป็นอันดับที่ 107 ของโลก เท่ากับอินโดนีเซีย และนับเป็นอันดับที่ 5 ของอาเซียน รองลงมาจากสิงคโปร์ บรูไน มาเลเซีย  และไทย

         3.6 ศาสนา

          ประชากรฟิลิปปินส์ ร้อยละ 88.7นับถือศาสนาคริสต์ แยกเป็นนิกายโรมันคาทอลิกร้อยละ 79.5และนิกายโปรเตสแตนต์ ร้อยละ 9.1 และนิกายอื่น ๆ ร้อยละ 3.4  ศาสนาอิสลามร้อยละ 6.01 และศาสนาอื่น ๆ ร้อยละ 2

         3.7 ภาษา

            ตามรัฐธรรมนูญของฟิลิปปินส์ กำหนดให้ภาษาฟิลิปิโนและภาษาอังกฤษเป็นภาษาราชการ ส่วนภาษาประจำชาติคือภาษาตากาล็อก

4.เศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์ ยุคปัจจุบัน

          หลังจากพ้นยุคประธานาธิบดี เฟอร์ดินานด์ มาร์คอส เมื่อปีค.ศ.1986 ประเทศฟิลิปปินส์ก็ได้เข้าสุยุคสาธารณรัฐที่ 5 ซึ่งเป็นยุคปัจจุบัน

            เศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์ ยุคปัจจุบันได้เปลี่ยนแปลงไปในทิศทางที่เข้มแข็งขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งนับตั้งแต่ปี 2010 เป็นต้นมา เพราะมีปัจจัยเกื้อหนุนหลายประการ ได้แก่

            การขยายตัวของภาคการส่งออก

            การเพิ่มขึ้นของการบริโภคภายในประเทศ

            การเจริญเติบโตของภาคบริการ

          จุดแข็งของเศรษฐกิจ ของฟิลิปปินส์ คือ

          4.1 ความได้เปรียบในเรื่องภาษา

            คนฟิลิปปินส์สามารถใช้ภาษาอังกฤษได้ดี ทำให้โดดเด่นในด้านการรับจ้างการบริหารระบบธุรกิจ (Business Process Outsourcing-BPO) โดยเฉพาะอย่างยิ่งธุรกิจศูนย์บริการข้อมูลและตอบคำถาม (Call Center) ที่เป็นธุรกิจภาคบริการที่มีอัตราความเจริญเติบโตสูงร้อยละ 15 ต่อปี

            นอกจากนี้ นอกจากเก่งภาษาอังกฤษแล้ว ค่าแรงงานฟิลิปปินส์ยังมีราคาถูกอีกด้วย คิดเป็นค่าแรงงานเพียง 1 ใน 6 ของค่าจ้างพนักงานศูนย์บริการข้อมูลและตอบคำถามในสหรัฐอเมริกา ทำให้บริษัทใหญ่ ๆ ทั้งในสหรัฐอเมริกา อังกฤษ และออสเตรเลีย หันมาจ้างศูนย์บริการข้อมูลและตอบคำถามจากฟิลิปปินส์ เพื่อลดค่าใช้จ่ายด้านค่าแรงงาน

          4.2 การส่งออกแรงงานไปต่างประเทศ

            การที่แรงงานฟิลิปปินส์มีความสามารถในภาษาอังกฤษ จึงเป็นที่ต้องการของตลาดต่างประเทศ ดังจะเห็นได้จากมีการเคลื่อนย้ายแรงงานไปทำงานในต่างประเทศมาก อย่างเช่นเมื่อปี 2013  มีแรงงานฟิลิปปินส์ไปทำงานในต่างประเทศราว 10 ล้านคน หรือคิดเป็นร้อยละ 25 ของแรงงานรวมทั้งประเทศ และสามารถส่งเงินกลับประเทศได้เกือบ 2 หมื่นล้านบาทในปีเดียวกัน

          4.3 การผลิตพยาบาลส่งออกไปต่างประเทศ

            ในฟิลิปปินส์ มีสถาบันผลิตพยาบาลมากกว่า 300 แห่ง เพราะเป็นประเทศที่ผลิตพยาบาลป้อนตลาดต่างประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสหรัฐอเมริกา อย่างเช่นเมื่อปี 2012 ฟิลิปปินส์ได้ส่งพยาบาลไปทำงานในสหรัฐอเมริกามากเกือบ 2 หมื่นอัตรา เนื่องจากการไปทำงานเป็นพยาบาลในสหรัฐอเมริกายุคนั้น ได้ค่าแรงสูงกว่าในฟิลิปปินส์ถึง 13 เท่า

          4.4 การผลิตครูสอนภาษาอังกฤษป้อนตลาดต่างประเทศ

          ครูสอนภาษาอังกฤษชาวฟิลิปปินส์ นอกจากมีสำเนียงใกล้เคียงชาวตะวันตกเจ้าของภาษาแล้ว ค่าจ้างยังถูกกว่าเกือบ 2 เท่า ดังนั้น อาชีพครูสอนภาษาอังกฤษจึงเป็นอาชีพหนึ่งที่ชาวฟิลิปปินส์สามารถไปทำงานในต่างประเทศได้เป็นอย่างดี รวมทั้งประเทศไทย

          4.5 อาชีพแม่บ้าน และคนเลี้ยงดูเด็ก

            มีคนฟิลิปปินส์ไปประกอบอาชีพเป็นแม่บ้าน และคนเลี้ยงดูเด็ก ในต่างประเทศหลายประเทศที่มีรายได้สูง อย่างเช่น สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ฮ่องกง และสิงคโปร์ เป็นต้น มีคนฟิลิปปินส์ไปประกอบอาชีพแม่บ้าน และคนเลี้ยงดูเด็กในประเทศเหล่านี้มากนับล้านคนทีเดียว โดยรัฐบาลฟิลิปปินส์ได้กำหนดเงินเดือนขั้นต่ำที่นายจ้างจะต้องจ่ายไว้ด้วย

         4.6 ธุรกิจเหมืองแร่

            ประเทศฟิลิปปินส์เป็นประเทศที่มีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ประเทศหนึ่งของโลก โดยเป็นผู้ผลิตทองคำ รายใหญ่ 1 ใน 10 ของโลก และเป็นผู้ผลิตทองแดงรายใหญ่ที่สุดในเอเชียตะวันออก นอกจากนี้ยังมีแหล่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติ

          4.7 สินค้าออกที่สำคัญ

ได้แก่ ผลิตภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์และอุปกรณ์กึ่งตัวนำ เครื่องจักรกล เครื่องมือเครื่องมือเครื่องใช้ในการขนส่ง เสื้อผ้า ผลิตภัณฑ์ทองแดง ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม น้ำมันมะพร้าว และผลไม้

           4.8 สินค้าเข้า

            ได้แก่ น้ำมันเชื้อเพลิง ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ เครื่องจักรกล และเครื่องมือเครื่องใช้ในการขนส่ง เหล็กและเหล็กกล้า เส้นใยสิ่งทอ ธัญพืช เคมีภัณฑ์ และผลิตภัณฑ์พลาสติก

5. ขนาดจีดีพี และรายได้เฉลี่ยต่อหัว

        5.1 ขนาดจีดีพี

          ตามWikipedia ธนาคารโลกได้ประมาณขนาดจีดีพีปีค.ศ.2020 ของประเทศฟิลิปปินส์อยู่ที่ 361,489 ล้านดอลลาร์สหรัฐ นับเป็นอันดับ 34 ของโลก และอยู่อันดับสามของอาเซียน รองลงมาจากอินโดนีเซีย และไทย และมีอันดับอยู่เหนือมาเลเซีย และสิงคโปร์

         5.2 รายได้เฉลี่ยต่อหัว

          ตาม Wikipedia ธนาคารโลก ได้ประมาณรายได้เฉลี่ยต่อหัว ปีค.ศ.2020 ของประเทศฟิลิปปินส์ จำนวน 3,299 ดอลลาร์สหรัฐ อยู่อันดับ 141 ของโลก และเป็นอันดับที่ 6 ของอาเซียน รองลงมาจากสิงคโปร์ บรูไน มาเลเซีย ไทย(7,189 ดอลลาร์สหรัฐ ) และอินโดนีเซีย

6.แนวโน้มเศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์ในอนาคต

          ตามวิกิพีเดีย ธนาคารโกลด์แมน ซาคส์ (Goldman Sachs)ได้รวมเอาประเทศฟิลิปปินส์เป็นหนึ่งใน 11 ประเทศที่มีศักยภาพสูงในการที่จะมีระบบเศรษฐกิจใหญ่ที่สุดในศตวรรษที่ 21 โดยคาดหมายว่า เมื่อถึงปี ค.ศ. 2050 เศรษฐกิจของฟิลิปปินส์จะมีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 20 ของโลก ส่วนธนาคารเอชเอสบีซี(HSBC) คาดหมายว่า เศรษฐกิจของฟิลิปปินส์จะมีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 16 ของโลก และเป็นอันดับที่ 5 ของเอเชีย และใหญ่ที่สุดในอาเซียน

            สำหรับปี 2021 ธนาคารโลกคาดหมายว่า เศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์จะโตร้อยละ 4.7

7.สรุป

          หลังจากได้รับเอกราชจากสหรัฐอเมริกาใหม่ ๆ เมื่อปีค.ศ.1946 เศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์ เคยรุ่งเรืองถึงขั้นเป็นเบอร์สองของเอเชียตะวันออก เป็นรองแค่ญี่ปุ่น แต่พอถึงยุคประธานาธิบดีเฟอร์ดินานด์ มาร์คอส ซึ่งได้ปกครองฟิลิปปินส์ด้วยระบบเผด็จการเป็นเวลายาวนานร่วม 20 ปี ระหว่างปี ค.ศ.1965-1986 เศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์ ได้ทรุดตัวลง จนได้ฉายาว่า คนป่วยแห่งเอเชีย

            แต่ภายหลังสิ้นสุดยุคประธานาธิบดีเฟอร์ดินานด์ มาร์คอส ได้ก้าวเข้าสู่ยุคสาธารณรัฐที่ 5 เศรษฐกิจของประเทศฟิลิปปินส์ได้ค่อย ๆ ฟื้นตัวขึ้นมาตามลำดับ เพราะฟิลิปปินส์มีจุดแข็งคือ มีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ แรงงานหนุ่มสาวมีเป็นจำนวนมาก มีความสามารถในการใช้ภาษาอังกฤษได้ดี และค่าจ้างไม่แพง จนมีการคาดหมายว่า เมื่อถึงปี 2050 เศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์จะเจริญเติบโตเป็นอับดับ 20 หรือ 16 ของโลก มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับ 5 ของเอเชีย และเป็นอันดับหนึ่งของอาเซียน

            สำหรับความเห็นเพิ่มเติม กรุณาติดตามได้ใน ถาม-ตอบ สนุกกับดร.ชา 369 ท้ายบทความนี้

 ถาม-ตอบ สนุกกับ ดร.ชา 369

          ถาม- ทำไมจึงกล่าวว่า ภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เศรษฐกิจของฟิลิปปินส์ เจริญเติบโตมาก ในเอเชียตะวันออก เป็นรองแค่ญี่ปุ่นชาติเดียวเท่านั้น

          ดร.ชา- ก่อนที่ฟิลิปปินส์จะได้รับเอกราชโดยสมบูรณ์ ภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อปีค.ศ.1946 ฟิลิปปินส์ตกอยู่ภายใต้การปกครองของสหรัฐอเมริกา เป็นเวลา 48  ปี (1898-1946) ดังนั้น สหรัฐอเมริกาจึงได้ปูพื้นฐานด้านต่าง ๆ ในการสร้างความเจริญให้แก่ฟิลิปปินส์ไว้เป็นจำนวนมาก ทั้งด้านการเมืองการปกครองระบอบประชาธิปไตยระบบประธานาธิบดี โครงสร้างพื้นฐาน การศึกษา และระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม ประกอบฟิลิปปินส์มีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ จึงทำให้เศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์ เจริญเติบโตเป็นอย่างมาก

            ถาม- ทำไมต่อมาเศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์จึงทรุดตัวลง จนได้ฉายา คนป่วยแห่งเอเชีย

          ดร.ชา- ในช่วงปี 1965-1986 ฟิลิปปินส์ได้ตกอยู่ในยุคมืด เพราะเป็นยุคที่ประธานาธิบดี  เฟอร์ดินานด์ มาร์คอส ได้ใช้อำนาจเผด็จการในการปกครองประเทศ เป็นระยะเวลายาวนานถึง 20 ปี ทำให้ไม่สามารถพัฒนาเศรษฐกิจให้เจริญก้าวหน้าต่อไปไม่ได้

            ถาม- ปัจจุบันเศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์ มีความเจริญก้าวหน้ากว่ายุคมืดหรือยุคประธานาธิบดีมาร์คอส มาก เป็นเพราะสาเหตุใด

          ดร.ชา- การที่เศรษฐกิจ ฟิลิปปินส์ ยุคปัจจุบัน มีความเจริญก้าวหน้า ก็เพราะการเมืองมีเสถียรภาพ จึงทำให้สามารถพัฒนาความเจริญก้าวหน้าของประเทศได้อย่างต่อเนื่อง

          ถาม- ทำไมประเทศฟิลิปปินส์ จึงเป็นประเทศส่งออกแรงงานไปยังต่างประเทศมาก

          ดร.ชา- การที่ฟิลิปปินส์ส่งออกแรงงานไปต่างประเทศมาก ก็เพราะแรงงานของฟิลิปปินส์ มีจำนวนมากและเป็นที่ต้องการของตลาดต่างประเทศ เนื่องจากมีความสามารถในการใช้ภาษาอังกฤษดี และอัตราค่าจ้างไม่แพง เมื่อเปรียบเทียบกับค่าจ้างแรงงานในประเทศนั้น ๆ

            ถาม- แรงงานฟิลิปปินส์ด้านใด ที่ตลาดสหรัฐอเมริกาต้องการมาก

          ดร.ชา- ตลาดสหรัฐอเมริกาต้องการพยาบาลจากฟิลิปปินส์เป็นจำนวนมาก อย่างเช่นเมื่อปี 2012 มีการส่งพยาบาลจากกฟิลิปปินส์ไปทำงานที่สหรัฐอเมริกา เกือบ 2 หมื่นอัตรา

            ถาม- แรงงานฟิลิปปินส์ที่เข้ามาทำงานในประเทศไทย มีหรือไม่ เน้นหนักไปทางด้านใด

          ดร.ชา- มีแน่นอน ส่วนใหญ่เข้ามาเป็นครูสอนภาษาอังกฤษ

            ถาม- ในปัจจุบันขนาดจีดีพีของฟิลิปปินส์เป็นที่ 3 ของอาเซียน รองลงมาจากอินโดนีเซีย และไทย ในอนาคต โอกาสที่ขนาดจีดีพีของฟิลิปปินส์จะแซงไทยมีหรือไม่ เพราะเหตุใด

          ดร.ชา-ในอนาคต ขนาดจีดีพีของฟิลิปปินส์มีโอกาสที่จะแซงไทยได้ ด้วยเหตุปัจจัย 3-4 ประการ คือ

            ประการแรก การเมืองการปกครองของฟิลิปปินส์มีเสถียรภาพมาก ในขณะที่การเมืองการปกครองของไทยยังไม่มีเสถียรภาพเท่าที่ควร เพราะยังมีความขัดแย้งกันรุนแรง

            ประการที่สอง ประชากรฟิลิปปินส์มีจำนวนมากกว่าไทย กล่าวคือ ไทยมีประชากรราว 69 ล้านคน ในขณะที่ฟิลิปปินส์มีประชากรราว 109 ล้านคน คิดเป็นจำนวนประชากรมากกว่าไทยถึง 40 ล้านคน และส่วนใหญ่เป็นคนหนุ่มสาว เพราะมีอายุเฉลี่ยเพียง 26 ปี ในขณะที่ไทยเป็นสังคมผู้สูงอายุเพราะมีอายุเฉลี่ย 40 ปี

            ประการที่สาม ทั้งสองประเทศต่างมีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์

            ประการสุดท้าย ดัชนีแสดงขีดความสามารถในการแข่งขัน (competitiveness index) ระหว่าง ไทยกับฟิลิปปินส์ในปัจจุบันไม่แตกต่างกันมาก กล่าวคือ ดัชนีแสดงขีดความสามารถในการแข่งขันปี 2019 ไทยอยู่อันดับที่ 40 ของโลก ด้วยคะแนน 68.1 ส่วนฟิลิปปินส์อยู่อันดับที่ 64 ของโลก ด้วยคะแนน 61.9

ในบรรดาเหตุปัจจัย 4 ประการดังกล่าว เหตุปัจจัยข้อแรกคือความมีเสถียรภาพทางด้านการเมืองการปกครอง จะเป็นตัวชี้ขาดสำคัญที่สุด

ดร.ชา 369

9/08/21