เรื่องเล่า ดร.ชา สนุก และสร้างสรรค์ 369

บทความ “นิวรณ์ 5 แก้ได้ด้วยพระกรรมฐานหลวง นับเป็นบทความลำดับที่ 11 ของหมวด เรื่องเล่า ประสบการณ์ ในการปฏิบัติธรรม เพื่อคลายทุกข์ โดยจะกล่าวถึง นิวรณ์ 5 ของผมคืออะไร อุบาสิกา พิมพา อุ้มบุญ คือใคร  ทำไมพระกรรมฐานหลวงจึงสามารถแก้นิวรณ์ 5 ของผมได้ สรุป และคุยกับดร.ชา

            อนึ่งในบทความที่แล้ว คือ บทความ (10) ผมได้เล่าถึง ธรรมะ ที่ใช้ในการพิจารณาธรรมในธรรม เพื่อคลายทุกข์

1.ความนำ

          ท่านผู้อ่านหลายท่านอาจจะสงสัยว่า การที่ผมสามารถเขียนบทความหมวด เรื่องเล่า ประสบการณ์ การปฏิบัติธรรม เพื่อคลายทุกข์ มาให้ท่านอ่านตามลำดับ ทั้ง ๆ ที่ผมไม่ใช่พระหรือนักบวชแต่อย่างใด ผมมีครูบาอาจารย์สอนการนั่งสมาธิให้โดยตรงหรือไม่

            ผมขอตอบว่า ผมมีครูอาจารย์สอนการนั่งสมาธิให้โดยตรงอย่างแน่นอน เพราะลำพังหนังสือธรรมะที่ผมหามาอ่านและนำมาเป็นคู่มือในการฝึกปฏิบัติธรรม จะไม่สามารถตอบคำถามผมได้ในกรณีมีข้อสงสัย

             ครูบาอาจารย์ผู้สอนการนั่งสมาธิให้ผมคือ อุบาสิกาหรือแม่ชี พิมพา อุ้มบุญ

            ดังนั้น เนื้อหาของบทความนี้ จะมุ่งเน้นในการเล่าเรื่องให้ท่านทราบว่า นิวรณ์ 5 ของผมคืออะไร และทำไมการเรียนพระกรรมฐานหลวงจึงสามารถแก้นิวรณ์ 5 ดังกล่าวให้ผมได้

2.นิวรณ์ 5 ของผม คืออะไร            

            ในบทความที่แล้ว คือ บทความ (10) ผมได้เล่าให้ท่านผู้อ่านทราบว่า ธรรมะ ข้อหนึ่งที่นำมาใช้ในการพิจารณาธรรมในธรรม เพื่อคลายทุกข์ คือ นิวรณ์ 5 ซึ่งเป็นอุปสรรคต่อการนั่งสมาธิหรือการปฏิบัติธรรม ได้แก่

            กามฉันทะ ได้แก่ ความพอใจ ติดใจ หลงใหลในกามโลกีย์ทั้งปวง

            พยาบาท ได้แก่ ความไม่พอใจ การผูกใจเจ็บ จากการที่ไม่ได้สมดั่งใจปรารถนาในโลกียะสมบัติทั้งปวง

            ถีนมิทธะ ได้แก่ ความขี้เกียจ ท้อแท้ อ่อนแอ ใจไม่สู้

            อุทธัจจะกุกกุจจะ ได้แก่ การมีความคิดสับสนอยู่ตลอดเวลา ไม่สงบนิ่ง

            วิจิกิจฉา ได้แก่ การมีความลังเลสงสัยในหลักธรรมคำสอนบางอย่างว่า จริงหรือไม่ ใช่หรือไม่ใช่

         นิวรณ์ของผม คืออะไร  

          นิวรณ์ของผมก็คือ วิจิกิจฉา หรือความลังเลสงสัยในหลักธรรมคำสอนเกี่ยวกับการมีอยู่ของชาติภพต่าง ๆ ว่า มีอยู่จริงหรือไม่

          ก่อนจะได้เรียนการนั่งสมาธิแบบพระกรรมฐานหลวง ผมก็คงไม่แตกต่างไปจากท่านผู้อ่านทั้งหลายที่มีความสงสัยอยู่หลายเรื่อง เช่น

            นรก สวรรค์ มีจริงหรือไม่

            บุญบาป มีจริงหรือไม่

            ชาติก่อน ชาติหน้ามีจริงหรือไม่

          มนุษย์ต่างดาว มีจริงหรือไม่

          เทวดา เทพ พรหม มีจริงหรือไม่ รูปร่างหน้าตาเป็นอย่างไร และสถิตอยู่ ณ ที่ใด มีวิมานอย่างใด

            เทพเจ้ามีจริงหรือไม่

            ผี วิญญาณ มีจริงหรือไม่

            เปรต อสูรกาย มีจริงหรือไม่

            ครุฑ พญานาค มีจริงหรือไม่

            นอกจากมีความสงสัยในประเด็นต่าง ๆ ข้างต้นแล้ว ยังมีความสงสัยเรื่องราวในหนังสือวรรณคดีไทย เช่น รามเกียรติ์ ไตรภูมิพระร่วง ว่า มีมูลความจริงหรือไม่เพียงใด

            ความสงสัยทั้งหลายมีอยู่ในใจของผมตลอดมา ทำให้ผมอยากจะทราบตอบคำตอบที่ถูกต้องและชัดเจน

3.อุบาสิกาหรือแม่ชี พิมพา อุ้มบุญ คือใคร

แม่ชีพิมพา เป็นครูสอนพระกรรมฐานหลวงแก่บุคคลทั่วไป ตลอดจนพระภิกษุสามเณรทั่วประเทศ สำเร็จหลักสูตรพระอภิธรรมบัณฑิตจากสำนักวัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร ปกติในช่วงออกพรรษา แม่ชีจะไม่อยู่ที่วัดกำแพง แต่จะเดินทางไปสอนพระกรรมฐานหลวงตามวัดวาต่าง ๆ ทั่วประเทศ แต่พอถึงช่วงเข้าพรรษา แม่ชีพิมพาก็จะกลับมาอยู่ที่วัด 

หากใครต้องการเรียนพระกรรมฐานหลวงที่วัดกำแพงในช่วงเข้าพรรษา แม่ชีพิมพาจะอยู่ตลอด แต่ปัจจุบันนี้ แม่ชีพิมพาได้ละสังขารไปแล้วเมื่อประมาณปีพ.ศ. 2561 สิริอายุได้ 85 ปี โดยผมได้มีโอกาสไปกราบศพของท่านที่กุฏิประชาชื่น วัดกำแพง เมื่อปลายปีพ.ศ.2561 ซึ่งเป็นที่น่าอัศจรรย์ว่า ศพของท่านไม่เน่าเปื่อยแต่อย่างใด

             ปัญหาคือ ผมรู้จักแม่ชีพิมพา อุ้มบุญ ได้อย่างไร ผมขอเล่าให้ท่านทราบดังนี้

          หลังจากจบการศึกษาอบรมโรงเรียนนายอำเภอ วิทยาลัยการปกครอง กรมการปกครองเมื่อเดือนกันยายน 2534 ผมได้เดินทางกลับไปปฏิบัติราชการ ณ ที่ทำการปกครองจังหวัด ศาลากลางจังหวัดกาญจนบุรี เพื่อรอรับคำสั่งกรมการปกครองว่า จะแต่งตั้งให้ผมไปดำรงตำแหน่งปลัดอำเภออาวุโส ที่อำเภอใด และจังหวัดใด ก่อนที่จะได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งนายอำเภอในปีต่อไป

            ในช่วงเวลาของการรอรับคำสั่งดังกล่าว ทำให้ผมมีเวลาว่าง เผอิญในช่วงเวลานั้น ผมได้อ่านหนังสือพวกโลกทิพย์หรือโลกลี้ลับ ได้พบบทความหนึ่งที่ทำให้ผมสนใจมาก คือ บทความเกี่ยวกับการเปิดสอนพระกรรมฐานหลวง โดย อุบาสิกาหรือแม่ชี พิมพา อุ้มบุญ ณ กุฏิประชาชื่น วัดกำแพง เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร

            บทความดังกล่าว ได้กล่าวถึงการสอนพระกรรมฐานหลวงว่า เป็นพระกรรมฐานที่สอนกันในพรหมโลก หากใครเคยได้ฌานมาก่อนในอดีตชาติ แม่ชีพิมพา จะต่อฌานเก่าให้ ซึ่งจะทำให้การนั่งสมาธิสามารถเข้าถึงฌานได้เร็ว และยิ่งกว่านั้น บทความดังกล่าวยังบอกด้วยว่า การนั่งพระกรรมฐานหลวงเหมาะสำหรับผู้ครองเรือนเพราะยังเป็นขั้นโลกียะอยู่

            เมื่อได้อ่านบทความดังกล่าวแล้ว ทำให้ผมอยากเข้าไปเป็นลูกศิษย์เรียนพระกรรมฐานหลวงกับแม่ชี พิมพา ทันที เพราะผมมีข้อสงสัยหลายอย่างเกี่ยวกับวิธีการและผลของการนั่งสมาธิ ซึ่งผมไม่อาจจะหาคำตอบได้จากการอ่านหนังสือสอนธรรมะแต่อย่างเดียว

4.ทำไมพระกรรมฐานหลวงจึงสามารถแก้นิวรณ์ 5 ของผมได้

          การที่พระกรรมฐานหลวงสามารถแก้นิวรณ์ 5 ของผมได้ ก็เพราะการเรียนพระกรรมฐานหลวงกับแม่ชีพิมพา ทำให้ผมสามารถพบคำตอบที่สงสัยมาเป็นเวลายาวนาน ดังได้กล่าวมาแล้วในหัวข้อที่ 2 ดังผมจะเล่าให้ท่านทราบดังนี้

            นอกจากผมแล้ว ได้มีคนสนใจไปฝึกพระกรรมฐานหลวง ณ กุฏิประชาชื่น วัดกำแพง ราว ๆ 8-10 คน  มีทุกเพศ ทุกวัย รวมทั้งมีพระภิกษุไปร่วมฝึกด้วย โดยผมได้ใช้เวลาอยู่ 6 วันเต็ม ในการเรียนพระกรรมฐานหลวงกับแม่ชีพิมพา  จึงเรียนจบหลักสูตรพระกรรมฐานหลวงทุกประการ ส่วนวิธีการฝึกก็ไม่มีอะไรยุ่งยาก  พอจะสรุปได้ดังนี้

            4.1 ให้นั่งสมาธิโดยไม่ต้องมีการสวดมนต์ และไม่ต้องมีคำบริกรรมใด ๆ เพียงแต่ใช้จิตเพ่งตรงกลางระหว่างคิ้วไปเรื่อย ๆ ซึ่งเป็นแนวทางเดียวกันกับสมเด็จโตพรหมรังสี

            ในระหว่างเพ่งจิตไว้ตรงกลางระหว่างคิ้วไปเรื่อย ๆ แม่ชีพิมพาก็จะถามว่า เห็นนิมิตอะไรบ้าง เมื่อเราตอบไปว่าเห็นอะไร แม่ชีพิมพาก็จะบอกว่า นิมิตที่เราเห็นนั้น หมายความว่าอย่างไร ซึ่งทำให้ผมหายข้องใจในสิ่งที่เคยสงสัยมายาวนาน ดังได้กล่าวมาแล้วในหัวข้อที่ 2

          การเห็นนิมิตในขณะนั่งสมาธินั้น เป็นนิมิตที่เกิดขึ้นมาเอง ไม่ใช่เป็นภาพที่เราคิดจะสร้างขึ้นมา

            4.2 นั่งสมาธิรอบหนึ่งประมาณยี่สิบนาที

          การนั่งสมาธิรอบหนึ่งใช้เวลาราวยี่สิบนาที หลังจากนั้นก็ให้พักผ่อนตามสบาย และเมื่อรู้สึกผ่อนคลายอิริยาบถพอสมควรแล้ว ก็ให้นั่งสมาธิทำความเพียรต่อไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะมืดค่ำ และได้เวลาเดินทางกลับ

            4.3 การนั่งสมาธิแต่ละรอบ ได้ส่งผลต่อความก้าวหน้าในการฝึกพระกรรมฐานหลวงของเรา

            ในการนั่งสมาธิแต่ละรอบ แม่ชีจะถามลูกศิษย์เป็นรายบุคคลว่าเห็นอะไรบ้าง พร้อมกับอธิบายว่าสิ่งที่เห็นคืออะไร และให้อธิษฐานจิตอุทิศส่วนกุศลให้แก่เจ้ากรรมนายเวร ศัตรูหมู่มารทุกภพทุกชาติ เป็นการลดวิบากกรรมของเราให้เหลือน้อยลง

            ด้วยข้อเท็จจริงดังกล่าวข้างต้น ผมจึงกล้ายืนยันว่า นิวรณ์ ของผม โดยเฉพาะอย่างยิ่งข้อสงสัยเกี่ยวกับหลักธรรมคำสอนต่าง ๆ ของพระพุทธเจ้าที่คนทั่วไปมักจะสงสัยกันว่า มีอยู่จริงหรือไม่ ได้หมดสิ้นไปจากผมแล้ว นับตั้งแต่วันที่ได้ไปฝากตัวเป็นศิษย์แม่ชีพิมพา อุ้มบุญ เมื่อเดือนกันยายน 2534 เพราะผมได้ประจักษ์ด้วยตาและจิตของตนเองในสิ่งที่เคยสงสัยมาตั้งแต่ยังเป็นเด็ก

            ความจริง สิ่งที่ผมได้พบได้เห็นจากการเรียนพระกรรมฐานหลวงกับแม่ชีพิมพา มีอยู่หลายอย่าง แต่ผมไม่อาจจะนำมาเล่าให้ท่านทราบได้ เพราะดูจะเป็นการอวดอ้างมากจนเกินไป

5.สรุป

          อุปสรรคสำคัญที่ทำให้การนั่งสมาธิหรือนั่งกรรมฐานไม่ก้าวหน้าก็เพราะมีนิวรณ์ 5 เป็นอุปสรรคขวางกั้น ซึ่งการจะทำให้เราก้าวพ้นนิวรณ์ 5 ได้ เราจะต้องประจักษ์หรือรู้ด้วยตนเอง แต่มิได้หมายความว่า ไม่ต้องมีครูอาจารย์สอน

            การมีครูอาจารย์ที่รู้จริงสอนก็เปรียบเสมือนการเดินทางจากเอเชียไปยุโรป ไม่ต้องเสียเวลาเดินทางอ้อมแหลมกู๊ดโฮปที่ปลายทวีปอาฟริกาเหมือนในอดีต แต่เราสามารถเดินทางผ่านคลองสุเอชลัดตรงไปยังยุโรปได้เลย ดังนั้น การที่ผมมีอุบาสิกาหรือแม่ชีพิมพา เป็นครูอาจารย์สอนการนั่งพระกรรมฐานหลวง จึงทำให้ผมสามารถยกระดับจิตเข้าสู่ฌานได้อย่างรวดเร็ว ไม่ต้องเสียเวลาลองผิดลองถูกอยู่เป็นเวลายาวนาน ซึ่งอาจจะทำให้เกิดความท้อถอยและละความเพียรไปก่อนที่จะประสบความสำเร็จ

            สำหรับความคิดเห็นเพิ่มเติม กรุณาติดตามได้ในหัวข้อ คุยกับดร.ชา ท้ายบทความนี้

คุยกับ ดร.ชา

            คู่สนทนาธรรมของผมในวันนี้ อาจจะดูแปลกกว่าทุกครั้ง เพราะเชาไม่ต้องการแสดงชื่อ แม้แต่ชื่อสมมุติ แต่อย่างไรก็ดี ผมขอเรียกชื่อเขาว่า คุณนิรนาม

            คุณนิรนาม เป็นบุคคลหมายเลข 7 ซึ่งตามประสบการณ์ของผมพบว่า บุคคลหมายเลขนี้ เป็นคนที่ชอบความเป็นอิสระ มีความเป็นตัวเองตัวเอง มีหลักปรัชญาในการดำเนินชีวิต และมีความรู้ความสามารถในการศึกษาเรื้องลี้ลับได้ดี

            “สวัสดีครับ คุณนิรนาม ผมรู้สึกยินดีมาก ที่คุณนิรนามกรุณาให้เกียรติ สละเวลามา สนทนาธรรมกับผม ซึ่งอาจพอจะเป็นข้อคิด ข้อเตือนใจแก่ท่านผู้อ่านได้บ้าง ” ผมทักทายด้วยความรู้สึกยินดี

            “ สวัสดีครับ ดร.ชา ผมเองก็รู้สึกยินดีและเป็นเกียรติเป็นอย่างยิ่งที่ ดร.ชา กรุณาเชิญผมมาสนทนาธรรมในวันนี้ แต่ผมขอเป็นฝ่ายตั้งประเด็นคำถามนะ ” คุณนิรนามทักทายตอบพร้อมกับกำหนดเงื่อนไขในการสนทนากัน

            “ ได้เลย คุณนิรนาม ” ผมตอบรับข้อเสนอด้วยความยินดี

            “ถ้าเช่นนั้น ผมขอถามประเด็นแรกเลยว่า การที่ดร.ชาได้ตัดสินใจไปเรียนพระกรรมฐานหลวง กับแม่ชีพิมพา อุ้มบุญ เมื่อเดือนกันยายน 2534 นั้น ดร.ชามีความคิดในใจอย่างไร ” คุณนิรนามตั้งคำถามอย่างตรงไปตรงมา ไม่อ้อมค้อม

            “ อ๋อ ก็ไม่มีอะไรมาก แม้ผมจะได้เริ่มฝึกการนั่งสมาธิมาตั้งแต่ปีพ.ศ.2523 ณ ห้องพักโรงแรมภูทอง อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ ในขณะที่ได้รับแต่งตั้งให้ไปดำรงตำแหน่งปลัดอำเภออาวุโส อำเภอภูเขียว แต่ผมยังไม่เคยมีครูบาอาจารย์สอนการนั่งสมาธิหรือการนั่งวิปัสสนากรรมฐานโดยตรงเลย คงได้แต่อาศัยตำราของครูบาอาจารย์ที่ท่านได้เขียนไว้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หนังสืออานาปานสติของหลวงพ่อพุทธทาส  และหนังสือแว่นส่องธรรมของหลวงตามหาบัว

            ดังนั้น เวลาผมมีข้อสงสัยต่าง ๆ นานา ผมก็เลยไม่ทราบจะถามใครดี จึงจะได้คำตอบที่ถูกต้องและเชื่อถือได้ ” ผมตอบกว้าง ๆ

            “ ถ้าเช่นนั้น ผมขอถามประเด็นที่สองเลยว่า ทำไมดร.ชาจึงกล่าวว่า พอได้เรียนพระกรรมฐานหลวงกับแม่ชีพิมพาเพียงแค่ 6 วัน ดร.ชา ก็หมดข้อสงสัยในหลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าที่คนทั่ว ๆ ไป เขาสงสัยกัน ” คุณนิรนามถามเจาะลึกเข้าไปอีก

            “ ที่ว่า หมดข้อสงสัยดังกล่าว มิใช่หมายถึงการบรรลุอรหันต์นะ คุณนิรนาม ผมยังปุถุชนอยู่ แต่ผมหมายถึงหมดข้อสงสัยเกี่ยวกับ บาปบุญ โลกนี้โลกหน้า เทพ พรหม พระอริยบุคคล ในทำนองนี้ว่า มีจริงหรือไม่  เพราะถ้าผมยังสงสัยในคำถามพวกนี้อยู่ การปฏิบัติธรรมของผมก็จะไม่ก้าวหน้า ติดหล่มอยู่แต่ในคำถามเหล่านั้น กลับไปกลับมา ไม่จบสิ้น

            การที่ผมหมดข้อสงสัยดังกล่าวได้ ก็เพราะการฝึกพระกรรมฐานหลวงกับแม่ชีพิมพา ทำให้ผมได้รับคำตอบด้วยตัวเอง ส่วนตัวแม่ชีพิมพา เพียงแต่อธิบายให้ผมทราบว่า สิ่งที่ผมเห็นนั้นคืออะไร ” ผมตอบในเชิงภาพรวม มิได้เจาะจงในรายละเอียด

            “ ผมคิดว่า คำตอบของดร.ชา แม้จะไม่ละเอียดนัก ซึ่งผมก็เข้าใจว่า ดร.ชาคงไม่อยากให้ใครกล่าวหาว่า คุยโม้หรือโอ้อวด แต่ก็น่าพอจะเป็นประโยชน์แก่ท่านผู้อ่านบ้างตามสมควร โดยเฉพาะอย่างยิ่งในส่วนของการมีครูอาจารย์ที่รู้จริงคอยสอนหรือชี้แนะ

          ผมหมดประเด็นจะถามแล้ว ขอขอบคณดร.ชา มาก สวัสดีครับ ” คุณนิรนามกล่าวขอบคุณและขอยุติการสนทนาธรรม

          “ ขอบคุณมาก คุณนิรนาม ที่กรุณาสละเวลามาสนทนาธรรมกับผมในวันนี้ ” ผมกล่าวขอบคุณเช่นเดียวกัน

   “ ขออุทิศส่วนกุศลที่เกิดจากการเขียนบทความนี้เป็นธรรมทาน แด่ แม่ชีพิมพา อุ้มบุญ แห่งกุฏิประชาชื่น วัดกำแพง เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร ผู้เป็นครูอาจารย์สอนพระกรรมฐานหลวงแก่ผม ”

ดร.ชา

16/10/20