เรื่องเล่า ดร.ชา สนุก และสร้างสรรค์ 369

บทความนี้ นับเป็นบทความลำดับที่ 1 ของหมวด 9 เรื่องเล่า ประเทศไทยกับชาติมหาอำนาจ โดยจะกล่าวถึง แรงบันดาลใจในการเขียนบทความหมวดนี้  สาเหตุที่ทำให้ประเทศไทยต้องอยู่ภายใต้แรงกดกันของชาติมหาอำนาจตลอดมา ชาติมหาอำนาจที่ได้แข่งขันสร้างอิทธิพลในประเทศไทยในยุคต่าง ๆ และสรุป

อนึ่ง ก่อนหน้านี้ ผมได้เขียนบทความ หมวด เรื่องเล่า รัฐธรรมนูญอเมริกา มาแล้ว จำนวน 8 บทความ โดยบทความล่าสุด คือ ทำไม การปฏิวัติรัฐประหาร จึงยากที่จะเกิดขึ้นได้ในอเมริกา ซึ่งเป็นชุดบทความที่จะช่วยให้ท่านมองเห็นภาพการเมืองการปกครองของอเมริกาซึ่งกำลังมีปัญหาต่อความมั่นคงของไทยอยู่ในเวลานี้ ได้ชัดเจนยิ่งขึ้น

1.แรงบันดาลใจในการเขียนบทความหมวดนี้

          การที่ผมเกิดแรงบันดาลใจเขียนบทความนี้ขึ้นมา ก็เนื่องจากเห็นว่า ประเทศไทยของเราในขณะนี้กำลังเผชิญวิกฤตการณ์การเมืองครั้งสำคัญอีกครั้งหนึ่ง ด้วยสาเหตุสำคัญ 2 ประการ คือ

1.1ความขัดแย้งระหว่างคนรุ่นใหม่กับคนรุ่นเก่า

ความต้องการคนรุ่นใหม่จำนวนหนึ่งได้แสดงออกมาในรูปของข้อเรียกร้องในรูปแบบต่าง ๆโดยเฉพาะอย่างยิ่งการก่อม็อบเดินขบวนอย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่เดือนสิงหาคม 2563 จนกระทั่งทุกวันนี้ โดยอ้างว่า ต้องการพัฒนาประเทศไปสู่การปกครองระบอบประชาธิปไตยแบบตะวันตกโดยสมบูรณ์ ไม่ต้องการรรักษารากเหง้าอันดีงามของชาติไทยที่มีมาเป็นเวลายาวนานตั้งแต่มีการสถาปนากรุงสุโขทัยเป็นราชธานีแห่งแรกของไทยเมื่อ พ.ศ.1792 หรือเมื่อ 771 ปีที่ผ่านมาแล้ว

              ข้ออ้าง คือ สถาบันพระมหากษัตริย์เป็นอุปสรรคหรือขวากหนามต่อการปกครองระบอบประชาธิปไตย จึงต้องการให้มีการปฏิรูปสถาบันพระมหากษัตริย์ไทยให้อยู่ใต้รัฐธรรมนูญอย่างแท้จริง

                    คำถามคือ ความต้องการที่แท้จริง ต้องการจะปฏิรูปหรือว่าต้องการล้มล้างไปเลย แต่ใช้ถ้อยคำปกปิดอำพรางความต้องการที่แท้จริงว่าปฏิรูป

1.2 การเผชิญหน้าระหว่างชาติมหาอำนาจ

              ลำพังแค่ความต้องการของคนรุ่นใหม่ส่วนหนึ่งไม่น่าจะมีปัญหาอะไรต่อความมั่นคงของประเทศแต่อย่างใด หากไม่มีชาติมหาอำนาจเข้ามาแทรกแซง ซึ่งในเวลานี้ก็ทราบกันทั่วไปว่า สหรัฐอเมริกา ต้องการใช้ไทยเป็นฐานใหญ่ในการต่อต้านและตอบโต้การแผ่อิทธิพลของจีนในกลุ่มประเทศอาเซียนและทะเลจีนใต้ ซึ่งความต้องการดังกล่าวของสหรัฐอเมริกายากที่จะประสบความสำเร็จได้หากไม่ได้รับความร่วมมือจากรัฐบาลไทย

                      คำถามคือ รัฐบาลไทยยุค พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา ให้ความร่วมมือกับสหรัฐอเมริกาใน การต่อต้านการแผ่ขยายอิทธิลของจีนหรือไม่

2.ทำไม ประเทศไทยต้องอยู่ท่ามกลางแรงกดดันของชาติมหาอำนาจตลอดมา      

สาเหตุที่ทำให้ไทย ต้องอยู่ท่ามกลางของชาติมหาอำนาจตลอดมา มีอยู่ 3 ประการใหญ่ ๆ คือ

2.1 ทำเลที่ตั้ง

หากมองตามหลักภูมิรัฐศาสตร์ (geopolitics) ตำแหน่งทางยุทธศาสตร์ถือว่าดีมาก เพราะตั้งอยู่ในศูนย์กลางของประเทศอาเซียน อีกทั้งมีอาณาเขตติดชายฝั่งมหาสมุทรสองแห่ง คือ ด้านทิศตะวันออก ติดทะเลจีนใต้ มหาสมุทรแปซิฟิก และด้านตะวันตก ทิศทะเลอันดามัน มหาสมุทรอินเดีย

ด้านตะวันออก ซึ่งเป็นทะเลจีนใต้ เป็นเส้นทางไปสู่ประเทศออสเตรเลีย ญี่ปุ่น จีน และทวีปอเมริกาทางด้านตะวันตก

ด้านตะวันตก ซึ่งเป็นทะเลอันดามัน เป็นเส้นทางไปสู่เอเชียใต้ เอเชียตะวันออกกลาง ทวีปยุโรป และทวีปอาฟริกา

2.2 ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากร

นอกจากทำเลที่ตั้งอยู่ในตำแหน่งยุทธศาสตร์ที่ดีมากแล้ว ไทยยังเป็นประเทศที่มีทรัพยากรธรรมชาติอดุมสมบูรณ์หลายอย่าง เช่น แร่ธาตุ ทรัพยกรทางทะเล น้ำมันและก๊าซธรรมชาติ และสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติอย่างป่าเขา ทะเล เป็นจำนวนมาก ซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีของนักท่องเที่ยวทั่วโลก

2.3 เป็นประเทศที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ

แม้ไทยจะไม่ใช่ประเทศใหญ่ แต่ก็มิใช่ประเทศเล็กเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก ทั้งในด้านขนาดพื้นที่ จำนวนประชากร และขนาดจีดีพี กล่าวคือ

ขนาดพื้นที่

ตามข้อมูลของเวิร์ลด มิเตอร์ (Worldmeter, 26^th October 2020) ไทยมีขนาดพื้นที่ 513,120 ตร.กม. นับว่ามีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 51 ของโลก จากจำนวนประเทศทั้งโลกราว 263 ประเทศ มีขนาดใหญ่เป็นอับสามของประเทศกลุ่มอาเซียน รองลงมาจากประเทศอินโดนีเซีย (1,904,569 ตร.กม.) และเมียนมาร์ (676,578 ตร.กม.)

จำนวนประชากร

ตามข้อมูลขององค์การสหประชาชาติ ไทยมีจำนวนประชากรเมื่อปี ค.ศ.2019 จำนวน 69,037,513 คน นับมากเป็นลำดับที่ 20 ของโลก(ตัวเลขนี้อาจจะไม่ตรงกับตัวเลขของสำนักงานทะเบียนกลางราษฎรของไทย)  และนับมากเป็นลำดับที่ 4 ของกลุ่มประเทศอาเซียน รองลงมาจากอินโดนีเซีย (270,625,568 คน อันดับ 4 ของโลก) ฟิลิปปินส์ (108,116,615 คน อันดับ 12 ของโลก) และเวียดนาม (96,462,106 อันดับ 15 ของโลก) (Wikipedia, List of countries by population (United Nations), 26^th October 2020)

ขนาดเศรษฐกิจ

ตามข้อมูลของธนาคารโลก (Wikipedia, List of Countries by GDP (nominal), 26^th October 2020) ไทยมีขนาดเศรษฐกิจตามจีดีพี ปี 2019 จำนวน 543,650 ล้านดอลลาร์สหรัฐ นับใหญ่เป็นอันดับ 22 ของโลก และใหญ่เป็นอันดับสองของกลุ่มประเทศอาเซียน คือ รองลงมาจากประเทศอินโดนีเซีย (1,119,191 ล้านดอลลาร์สหรัฐ นับเป็นอันดับ 16 ของโลก

https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_GDP_(nominal)

3.ชาติมหาอำนาจที่ได้แข่งขันสร้างอิทธิพลในไทยยุคต่าง ๆ

          เมื่อมองย้อนหลังตามประวัติศาสตร์ไทยไปจนถึงสมัยกรุงศรีอยุธยา ได้พบว่า มีชาติมหาอำนาจที่ได้เข้ามาแข่งขันสร้างอิทธิพลกดดันไทยมาเป็นลำดับ พอสรุปได้ดังนี้

            3.1 ฝรั่งเศส

          ในยุคสมัยของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ฮอลันดาหรือเนเธอร์แลนด์กำลังแผ่อิทธิพลอยู่ที่ชวาหรืออินโดนีเซีย สมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงต้องการผูกมิตรกับฝรั่งเศสเพื่อให้ถ่วงดุลอำนาจกับฮอลันดาไม่ให้เข้ามาแทรกแซงกรุงศรีอยุธยา แม้จะประสบความสำเร็จในการถ่วงดุลอำนาจ แต่ความคิดฝรั่งเศสในยุคพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ก็ต้องการได้กรุงศรีอยุธยาเป็นอาณานิคม มิใช่แค่การเป็นมิตรประเทศ

            ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฯ รัชกาลที่ 5 ฝรั่งเศสจึงได้แสดงอำนาจบาตรใหญ่คุกคามสยามประเทศโดยหวังจะเอาเป็นอาณานิคมให้ได้

          3.2 อังกฤษหรือสหราชอาณาจักร

            อังกฤษหรือสหราชอาณาจักรได้เริ่มต้นในการแสดงอำนาจคุกคามสยามประเทศด้วยการเข้าครอบครองเกาะหมากหรือเกาะปีนังในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 หลังจากนั้น ได้มีการคุกคามสยามประเทศมาโดยตลอด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฯ รัชกาลที่ 5 เพื่อจะเอาสยามประเทศเป็นอาณานิคมให้ได้เช่นเดียวกันกับ ฝรั่งเศส

          3.3 สหรัฐอเมริกา

            เดิมสหรัฐอเมริกาเป็นมิตรประเทศที่ดีประเทศหนึ่งของไทย เพราะเคยเป็นประเทศที่ร่วมกันต่อสู้การขยายตัวของระบอบคอมมิวนิสต์ในยุคงสงครามเย็น  แต่พอหมดยุคสงครามเย็น กลายเป็นยุคโลกาภิวัตน์ ก่อนสิ้นสุดศตวรรษที่ 20 ความสัมพันธ์ก็เริ่มเจือจางโดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคปัจจุบัน เพราะสหรัฐอเมริกาเห็นว่า ไทยมีความใกล้ชิดกับจีนซึ่งเป็นประเทศ คู่แข่งของสหรัฐอเมริกามากกว่าตน

            3.4 จีน

            ในยุคงสงครามเย็น จีนกับไทย อยู่คนละฝ่ายกัน โดยไทยอยู่ฝ่ายโลกเสรี นำโดยสหรัฐอเมริกาและยุโรปตะวันตก และจีนอยู่ฝ่ายเดียวกับอดีตสหภาพโซเวียต  แต่พอสงครามเย็นยุติลงก่อนจะสิ้นสุดศตวรรษที่ 20  กลายเป็นยุคโลกาภิวัตน์ ความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับไทยได้พัฒนาดีขึ้นมาเป็นลำดับจนกระทั่งทุกวันนี้

          3.5 รัสเซีย

            รัสเซียกับสยามประเทศเคยเป็นมิตรประเทศที่ดีต่อกันในยุครัชสมัยพระเจ้าซาร์ นิโคลัส ที่ 2 และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฯ รัชกาลที่ 5 แต่ความสัมพันธ์ได้ห่างเหินกันไปในยุคสงครามเย็น

            หลังจากสงครามเย็นได้ยุติลง รัสเซียกับไทยได้กลับมามีความสัมพันธ์กันใหม่จนกระทั่งปัจจุบัน โดยรัสเซียนับเป็นมิตรประเทศที่ดีของไทยประเทศหนึ่ง

          3.6 ญี่ปุ่น

            ญี่ปุ่นและไทยได้สร้างสัมพันธไมตรีอันดีตั้งแต่ยุคกรุงศรีอยุธยา แต่ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ญี่ปุ่นได้ยกทัพมาที่ไทย ขอให้ไทยร่วมมือในการสู้รบกับฝ่ายสัมพันธมิตร แต่โชคดีที่ไทยมี พวกเสรีไทย ทำให้ไทยไม่ต้องตกเป็นประเทศผู้แพ้สงครามเหมือนญี่ปุ่น

            แต่หลังจากนั้นไทยกับญี่ปุ่นก็มีความสัมพันธ์ดีต่อกันเรื่อยมาจนกระทั่งทุกวันนี้

            3.7 เยอรมัน

            เยอรมันเป็นชาติมหาอำนาจที่ไม่เคยมีประวัติศาสตร์ในการกดดันไทย

4.สรุป

          บทความนี้ต้องการจะชี้ให้ท่านผู้อ่านเห็นว่า การที่ไทยเป็นประเทศที่ต้องตกอยู่ภายใต้แรงกดดันระหว่างขาติมหาอำนาจมาโดยตลอด ก็ด้วยสาเหตุ 3 ประการ คือ ทำเลที่ตั้ง ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ และขนาดเศรษฐกิจ อย่างเช่น ในยุคของสมเด็จ พระนารายณ์มหาราช สยามประเทศอยู่ภายใต้แรงกดดันระหว่างฮอลันดาหรือเนเธอร์แลนด์และฝรั่งเศส ยุคพระบาทสมเด็จพระจลจอมเกล้าเข้าอยู่หัว ฯ รัชกาลที่ 5 อยู่ภายใต้แรงกดดันระหว่างฝรั่งเศสและอังกฤษ และยุคปัจจุบันอยู่ภายใต้แรงกดดันระหว่างสหรัฐอเมริกาและจีน

            ในบทความต่อ ๆ ไป จะได้เล่าให้ท่านทราบเกี่ยวกับเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่ชาติมหาอำนาจเข้ามา ข่มเหง รังแกและกดดันไทยตั้งแต่ยุคสมัยกรุงศรีอยุธยา จนกระทั่งยุคปัจจุบัน เพื่อให้ท่านผู้อ่านจะได้ทราบว่าการที่บูรพมหากษัตริย์ไทย ได้ทรงเสียสละหยาดเหงื่อหรือพระชนมชีพเพื่อรักษาผืนแผ่นดินไทยไว้ให้ลูกหลานนั้นเป็นเรื่องยากเย็นเพียงใด

ดร.ชา

26/10/20